Kalendarium
1948
W wyniku powojennych antagonizmów i tzw. "bitwy o handel" następuje reorganizacja ruchu spółdzielczego, dzięki której wyłaniają się poszczególne związki spółdzielcze, tj. CRS "Samopomoc Chłopska", spółdzielczość pracy, mleczarska i mieszkaniowa. W miejsce Związku Rewizyjnego i Gospodarczego (z 1944 r.) powołano Centralę Spółdzielni Spożywców "Społem".
Początki lat pięćdziesiątych to okres bardzo trudny i przykry dla spółdzielców. Skreślono z nazwy związku – "Społem", powstał Związek Spółdzielni Spożywców; Związek z dniem 1.01.1950 r. zaprzestaje prowadzenia operatywnej działalności gospodarczej, traci hurt, własne przedsiębiorstwa i fabryki, które powstawały dzięki gospodarności i zaradności spółdzielców. U podstaw tych decyzji legło przekonanie – po latach uznane za z gruntu fałszywe – o niższości własności spółdzielczej w stosunku do własności państwowej. Utrata członkostwa w Międzynarodowym Związku Spółdzielczym.
1957
Zostaje przywrócona historyczna nazwa "Społem". Odzyskane zostają własne zakłady produkcyjne i wznowiona działalność własnego hurtu. "Społem" umacnia swoje znaczenie gospodarcze, rozbudowując sieć piekarni, ciastkarni, masarni, garmażerni, wytwórni wód gazowanych i innych. Równolegle rozbudowuje sieć handlową. Powstają wielkopowierzchniowe Spółdzielcze Domy Handlowe – SDH–y. Prowadzi także działalność gastronomiczną w miastach, jak również stołówki w zakładach pracy.
|
|
|
Uniezależniając się od czynników zewnętrznych, "Społem" prowadzi własne Biura Projektów, Zakłady Remontowo–Budowlane oraz Zakłady Produkcji i Usług Technicznych i od fazy projektowania, poprzez wykonawstwo do wyposażenia obiektów, rozwija swoją sieć.
Z początkiem lat 60. lansuje nowe formy handlu, takie jak: samoobsługa i preselekcja.
"Społem" prowadzi również we własnych ośrodkach szkoleniowych i szkołach handlowych szkolenie i doskonalenie kadr. Powstają placówki "Praktyczna Pani", w których pod jednym dachem można znaleźć punkty usługowe, skorzystać z porad i różnych form działalności kulturalno–oświatowej.
W lutym 1965 r., po 15–letniej przerwie, przywrócona zostaje przynależność "Społem" ZSS do Międzynarodowego Związku Spółdzielczego.
Rekonstrukcja organizacyjna – polegająca na koncentracji ekonomicznej, łączeniu się spółdzielni i powstaniu 17 dużych wojewódzkich wielozakładowych organizmów gospodarczych, mających w bardziej wszechstronny i uniwersalny sposób realizować potrzeby konsumentów oraz usprawniać handel. Do negatywnych skutków koncentracji należy zaliczyć oddalenie się centrum decyzyjnego spółdzielni (zarządu) od jej członków, osłabienie więzi członkowskich.
1975
"Społem" dostosowuje swoją strukturę do podziału administracyjnego kraju – powstaje 49 spółdzielni wojewódzkich.
Narzucona odgórnie, uchwałą nr 102/76 Rady Ministrów z dnia 21 maja 1976 r. w sprawie zmian w organizacji handlu wewnętrznego, reforma i reorganizacja handlu wypaczają charakter spółdzielni, stwarzając powszechną opinię o "upaństwowieniu spółdzielczości". Spółdzielczości spożywców zostaje powierzony kompleks gospodarki żywnościowej łącznie z hurtem spożywczym, gastronomią miejską, produkcją piekarską oraz sprzedaż artykułów nieżywnościowych codziennego użytku (w tym artykułów gospodarstwa domowego z wyłączeniem sprzętu zmechanizowanego i rtv – przekazanego do handlu państwowego). "Społem" staje się w miastach wiodącym gestorem w produkcji piekarsko–ciastkarskiej, gastronomii i handlu artykułami spożywczymi.
W wyniku tych działań spółdzielnie "Społem" – zwłaszcza w średnich i małych miastach, przekazują swoje największe, najładniejsze i najbardziej rentowne obiekty handlowe, a przyjmują od handlu państwowego małe sklepy spożywcze – wymagające modernizacji.
1981
41 Zjazd Delegatów "Społem" przywraca samodzielność i samorządność spółdzielniom.
1989
Zmiany ustrojowe tworzą szansę przywrócenia elementarnych zasad spółdzielczych. Niestety, szansa ta już na starcie procesu ustrojowej transformacji zostaje unicestwiona uchwaloną 20.01.1990 roku ustawą o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości. Zastosowano zdyskredytowaną wcześniej metodę polityczno–administracyjną "uzdrawiania spółdzielczości". Administracyjnie zlikwidowano wszystkie związki spółdzielcze. Nie dostrzeżono, że zło w spółdzielczości nie tkwiło w jej strukturach organizacyjnych lecz w funkcjach narzuconych im przez państwo.
1990
Spółdzielczość poddana ostrym regułom gospodarki rynkowej, pozbawiona jakiejkolwiek opieki instruktażowej i organizacyjnej, bez możliwości zintegrowania swoich wysiłków nie upadła. Skutecznie konkuruje z innymi podmiotami gospodarczymi, uczciwie płaci podatki i inne zobowiązania wobec organów państwa. Utworzono Bank Społem SA w Warszawie, którego udziałowcami są spółdzielnie spożywców i inne podmioty.
Rozpoczyna się kilkuletni proces szkolenia kadr kierowniczych spółdzielczości spożywców, realizowany przez Spółdzielnię Oświatową "Społem" – Ośrodek Doskonalenia Kadr w Konstancinie–Jeziornie, przy współpracy szwedzkich specjalistów z Kooperativa Förbundet Project Center ze Sztokholmu, w ramach pomocy rządu szwedzkiego dla Polski.
Równolegle szkolenia prowadzi również "Społem" Ośrodek Szkolenia Spółdzielczego S.P. w Podkowie Leśnej.
1991
11—12 grudnia 122 spółdzielnie spożywców na zasadzie całkowitej dobrowolności zrzeszania się utworzyły Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców "Społem", którego głównym celem jest pomoc i ułatwianie zrzeszonym spółdzielniom realizacji ich statutowych zadań oraz inspirowanie współdziałania dla ich rozwoju i integracji.
1992
Spółdzielnie spożywców zrzeszone w KZRSS "Społem" doskonalą działalność w zakresie handlu detalicznego i hurtowego, gastronomii, produkcji piekarskiej i ciastkarskiej, masarskiej, garmażeryjnej i innej oraz w zakresie usług dla ludności.
Zostaje reaktywowana przynależność KZRSS "Społem" do Międzynarodowego Związku Spółdzielczego.
Ukazuje się pierwszy numer "Biuletynu Informacyjnego KZRSS Społem".
1993
Spółdzielcze inicjatywy nawiązywania współpracy z udziałem społemowskich partnerów owocują utworzeniem spółki kapitałowej – Krajowej Agencji Handlowej "Społem" Sp. z o.o. w Warszawie. Ukazuje się pierwszy numer "Biuletynu Statystycznego Związkowego Banku Informacji".
240 spółdzielni zrzeszonych w KZRSS "Społem" uzyskało przychody roczne o wartości 31 bilionów złotych.
1994
Kontynuowane są prace nad dalszą integracją kapitałową, w wyniku których powstają regionalne spółki handlowe.
Ogółem działa 9 regionalnych agencji handlowych – centrów logistycznych z siedzibami w Białymstoku, Elblągu, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. Na zasadzie porozumień funkcjonują także niekapitałowe zintegrowane formy zakupów, realizowane przez 14 spółdzielni handlu hurtowego.
Rozpoczyna się wdrażanie w spółdzielniach spożywców, opracowanego w KZRSS "Społem", systemu sieci Karty Klienta "Społem", obejmującego oprócz placówek handlowych także placówki gastronomiczne i usługowe.
W dniach 24—25 listopada odbył się w Warszawie I Zjazd Delegatów KZRSS "Społem", który podsumował trzyletni dorobek organizacji społemowskiej i uchwalił program działania Związku na lata 1995—1998.
